Mustafa SARIİPEK
Brezilya'nın Belem kentinde gerçekleşen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP30), uzun müzakerelerin ardından önemli bir uzlaşıyla tamamlandı. Yaklaşık 200 ülke, küresel ısınmanın azaltılması için yoksul ülkelere finansman sağlayan ancak fosil yakıtlardan çıkış konusunda yalnızca "şifreli" ifadeler içeren metni kabul etti.
Türkiye ve Avustralya'nın 2022'den bu yana sürdürdüğü COP31 ev sahipliği yarışı da sonuçlandı. Zirvenin ardından Türkiye, COP31 başkanlığını üstlenirken, müzakere sürecini ise Avustralya'nın yöneteceği açıklandı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Türkiye'nin "kırılgan bölgelere odaklanan, kuzey ile güneyi birbirine bağlayan bir COP" düzenleyeceğini ifade etti.
COP30 Başkanlığı ise küresel iklim gündeminin en kritik alanları olan ormansızlaşmanın durdurulması ve fosil yakıtlardan aşamalı çıkış konusunda bir yol haritası oluşturma sözü verdi. Bu yaklaşım, zirvenin "şifreli" metniyle birlikte gelecekte daha bağlayıcı adımların atılabileceği yönünde umut yarattı.
COP30'DA ÜLKELER ADİL GEÇİŞ MEKANİZMASININ KURULMASINI ONAYLADI
Belem'de 2 haftalık müzakerelerin ardından son bulan COP30'da ülkeler, yeşil ekonomiye geçişin çalışanlar adına adil olması, doğayı koruması ve sosyal adaleti teşvik etmesi amacıyla adil geçiş mekanizmasının kurulmasını kabul etti. Sivil toplumun yoğun baskısının bir göstergesi olarak, mekanizmanın kuruluş dili, enerji dönüşümünün dünyanın en savunmasız nüfusları ve ekosistemleri için adalet ve eşitlik odaklı olmasını taahhüt ediyor. Yanı sıra, hibe tabanlı adil geçiş finansmanını da destekliyor.
COP30'DA ORMANLAR NE KAZANDI?
Ülkeler ormanlar için milyarlarca dolarlık yeni fonlar ayırdı ve konferansa yerli halklardan rekor sayıda delege katıldı. Ancak nihai anlaşmada liderlerin yağmur ormanlarının kalbinde toplandığı kabul edilse de, ülkeler son zirvelerde defalarca söz verdikleri gibi ormanların ayakta kalmasını sağlayacak plan üzerinde anlaşamadılar ve bunun yerine gönüllü bir yol haritası ile yetindiler.
COP30'DA NELER BAŞARILDI, NELER BAŞARILAMADI?
BM iklim zirvesi COP30, iklim krizine ve bunun hayatlara ve geçim kaynaklarına verdiği zarara karşı mücadeleyi ilerletti. Ancak üzerinde uzlaşılan tedbirler, ihtiyaç duyulan sıçramalara değil, ufak adımları beraberinde getirecek. COP30'da ülkeler, zengin ülkeler tarafından sağlanan ve savunmasız ülkelerin halklarını iklim krizinin artan etkilerinden korumak için acilen ihtiyaç duyduğu uyum fonunu en az üç katına çıkarmayı kabul etti. Bu önemli bir ilerleme ancak yıllık 120 milyar dolarlık hedef, başlangıçta önerilen 2030 tarihine göre beş yıl ertelendi.