Eğlence Zirve Yaptı İki Ülke Tek Yürek!

Fulya OMAÇ / Sakız Adası - YUNANİSTAN

GEÇMİŞİ MODERNLE HARMANLAYAN MOSTRA KARNAVALI’NDA RENKLİ GÖRÜNTÜLER 

Yunanistan’ın Sakız Adası’nda geleneksel Apokries Festivali eğlenceleri kapsamında 49. kez düzenlenen ve kökleri Orta Çağ’a kadar uzanan Mostra Karnavalı, 2 Mart Pazar günü büyük bir coşkuyla kutlanırken, renkli kostümler, geleneksel danslar ve tatlı politikal eleştirilerin de yer aldığı muhteşem kortejleriyle unutulmaz anlara sahne oldu. Karnaval kortejine barış güvercini ‘savaşa hayır’ mesajıyla damga vururken, etkinliğe bu yıl ikinci kez katılan İzmir etkinlik firması Anatolia Organizasyon’un dev Emoji Korteji’yle sergilediği renkli gösterisi festival coşkusunu zirveye taşıdı. Ada halkı ile korsanların mücadelesinin canlandırıldığı talimi dansı ise izleyenlerden tam not aldı. Etkinliği izlemek üzere adaya geçen Türk turistler ile Sakız halkı düzenlenen etkinliklerde hep beraber dans edip eğlenerek, dostluk bağlarını güçlendirdi. 

Günümüzden yaklaşık 2 bin 500 yıl öncesine dayanan ve modern karnavalların temeli sayılan Dionysos Şenlikleri’nin devamı niteliğindeki Apokries eğlenceleri her yıl Temiz Pazartesi Yortusu’ndan önceki Cuma akşamı Mostra Karnavalı’nın da gerçekleştirildiği Tymiana köyündeki sokak partisiyle başlıyordu. Ancak Selanik’te iki yıl önce (28 Şubat 2023) 57 kişinin can verdiği tren kazası faciasının protesto edilmesi ve bu kapsamda ülke genelindeki genel grev nedeniyle Pazar gecesine ertelendi. Thymiana köyündeki eğlenceler gündüz Kuzeydoğu Ege'nin en büyük karnavalı olan Mostra’yla zirve yaparken, akşamında da sokak partisiyle doruğa ulaştı. 

TÜRK ACENTELER ÖZEL TURLAR DÜZENLEDİ

Antik mirası günümüz figürleriyle birleştiren tarihi geleneğin canlandırıldığı karnavalı izlemek ve Apokries Festivali eğlencelerine katılmak üzere Çeşme’den Sakız Adası’na geçen yaklaşık 1.300 Türk ziyaretçi her iki gümrükte de uzun kuyruklar oluşturdu. Festival eğlenceleri için Türk acenteleri özel turlar düzenlerken, gemi firmaları da sefer sayılarını ikiye çıkardı. Kentteki konaklama tesislerinde doluluk oranı yüzde 90’nı geçti.

HEM DÜŞÜNDÜRÜP HEM DE GÜLÜMSETTİ

Her yıl büyük bir coşkuyla kutlanan Mostra Karnavalı’nın kortejinde çeşitli hicivlerle verilen mesajlar etkinliği izlemeye gelenleri hem düşündürüp hem de gülümsetti. Avrupa’daki benzerlerini aratmayan kortejde, araçların ve araçlarla çekilen römorkların üstünde yer alan dev maket heykellerle sosyal, ekonomik, politik, kültürel ve ekolojik temalar içeren hicivler yapılırken, verilen güncel ve siyasi mesajlar dikkat çekti. Karnaval’da bu yıl ilk kez Helmepa standı kurularak “çevreyi koruyor muyuz, korumuyor muyuz?” sorusuna yönelik bir anket yapıldı, ziyaretçilere çeşitli hediyeler dağıtıldı. 

EMOJİ KORTEJİ İZLEYİCİLERE NEŞELİ ANLAR YAŞATTI

Yapımı 18 yılda tamamlanan Selanik Metrosu ana temasıyla, Cadılar Bayramı havasında gerçekleştirilen Mostra Karnavalı’nda, Türkiye’nin önde gelen İzmir etkinlik firması Anatolia Organizasyon bu yıl ikinci kez dev maketleriyle kortejde yer alarak, etkinlik boyunca izleyicilere neşeli anlar yaşattı. Geçtiğimiz yıl “Dev Kukla Korteji” ile büyük yankı uyandıran Türk organizasyon firması, bu yıl ise Karnaval’a bambaşka bir konseptle katılım sağladı. “Emoji Korteji” gösterisi, festivalin en dikkat çeken etkinliklerinden biri oldu. Dev emoji karakterlerinin kortej eşliğinde halkla buluştuğu gösteri, izleyenlerden büyük beğeni toplarken, Türk ve Yunan halklarının bir araya geldiği bu özel etkinlik, iki ülke arasındaki dostluk köprüsünü bir kez daha pekiştirdi.

EĞLENCELERİNİN EN RENKLİSİ, CÜMBÜŞLÜSÜ VE DORUK NOKTASI; MOSTRA

Bu yıl 20 Nisan Paskalya yortusuyla sona erecek Ortodoks inancı ‘Et Perhizi’ döneminin başlangıcı olan Apokries etkinliklerinin en renklisi, en cümbüşlüsü ve doruk noktası Pazar günü adanın güney kısmında kırmızı dekorasyon taşı ile ün yapmış Thymiana Köyü’nde gerçekleştirilen Mostra Karnavalı kortejiyle yaşandı. Başlangıçta Orta Çağ’da Sakız Adası’nı istila eden korsanlara karşı kazanılan zaferin anısına yapılan, günümüzdeyse eğlence ve kültürel paylaşımın adresi haline gelen karnaval, köyün Sanat ve Kültür Derneği “MEOTH” tarafından Chios Belediyesi’nin katkılarıyla düzenlenirken, etkinliğe ilgi yine oldukça yoğundu.

ADA HALKI İLE KORSANLARIN MÜCADELESİNİN CANLANDIRILDIĞI TALİMİ DANSI İZLEYENLERDEN TAM NOT ALDI

Konuksever Sakız adası halkının yaratıcı buluşlarıyla daha eğlenceli hale getirdikleri karnaval adanın yerel televizyonları tarafından canlı olarak verildi. Karnaval kortejinin bu yılki ana teması ‘Selanik Metrosu’ olurken, olmazsa olmazlarından kökleri Ortaçağ’a uzanan Mostra adeti de canlandırıldı. Bu kapsamda Sakız halkının korsanlara karşı mücadeleleri ve korsan saldırılarına karşı direniş ritüelleri sahnelendi. Özel kıyafetli palikaryaların kılıç oyunlarıyla ada halkı ile korsanların mücadelesinin canlandırıldığı Talimi adı verilen bu dans gösterisinin ardından tumbia ve payavla müzik aletleriyle çalınan müzik eşliğinde de Detos dans gösterisi yapıldı. Dans gösterilerinin bitiminde karnaval korteji yürüyüşe geçti.

ORTAÇAĞ' A AİT KIYAFETLER, HER TÜRDEN KOSTÜM VE MASKE

Ada halkının üç ay önceden hazırlanmaya başladığı festivalde Thymiana köy halkının gönüllülerinden oluşan kişilerin tasarladığı ve kendi imkanlarıyla diktiği rengarenk kostümler kortej geçit törenine katılan göstericilerin üstlerini süsledi. Köydeki tüm okullar da sınıf sınıf tasarladıkları kostümlerle törene renk kattı. Tarihi geleneğin modern çizgilerle canlandırıldığı karnavalı izlemeye gelenler Orta Çağ’a ait kıyafetler ve kostümler giyen çeşitli ilginç maskeler takan ada halkının renklendirdiği Thymiana Köyü’nün sokaklarında keyifli bir gün geçirdi. Karnavalda dikkat çeken kostümler arasında korsan, cadı, rahip-rahibe, palyaço, koyun, uğur böcekleri, hipiler, sevimli arılar, Arap şeyhi ve kadın kıyafeti giymiş erkek tiplemeleri vardı. 

HERKES MOSTRA’NIN RUHUNU GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE HİSSETTİ

Eğlenceli bir panayır olarak, çeşitli ikramların yer aldığı yerel bir bayram havasında kutlanan Karnaval’da sokaklara kurulan mangallarda hazırlanan yiyecekler ve yerel içecekler konuklara ikram edildi. Festivale katılan DJ sanatçılarıyla saatlerce eğlenen yerli ve yabancı herkes Mostra’nın ruhunu geçmişten günümüze hissetti. Mostras geleneğini sürdüren karnaval etkinlikleri, müzik, dans, maskeli balolar, renkli kortej geçidi ve eğlence dolu karnaval çılgınlıklarıyla tamamlanırken, ziyaretçiler yine çok eğlendi.

GÜNDÜZ: DOSTLUK VE EĞLENCEYİ BİR ARAYA GETİRDİK

Mostra Karnavalı’na yaratıcı gösterileri ve benzersiz ‘Emoji Korteji’ ile renk katarak damga vuran Anatolia Organizasyon’un kurucusu İsmail Gündüz, etkinlikle ilgili yaptığı özel açıklamada, Karnaval’a ikinci kez katılarak bu coşkuya ortak olmanın kendileri için büyük bir gurur olduğunu vurgulayarak, “Türkiye’den bir firma olarak Sakız Adası’nda sanatsal etkinlikler gerçekleştirmek ve Yunan halkıyla kültürel bağlarımızı güçlendirmek bizleri çok mutlu ediyor. ‘Emoji Korteji’ gösterimizle festivalin enerjisini yükseltirken, dostluk ve eğlenceyi bir araya getirdik. Gelecek yıllarda da bu tür uluslararası organizasyonlarda yer almaya devam edeceğiz.” dedi.

AVGERİNOU: TÜRK ZİYARETÇİLER KARNAVAL COŞKUMUZA ORTAK OLMASI BİZİ MUTLU EDİYOR

Thymiana Kültür ve Sanat Derneği (MEOTH) Başkanı Aspasia Avgerinou, yaptığı özel açıklamada Türk ziyaretçilerin de karnaval coşkularına katıldıklarından duyduğu memnuniyeti belirterek, “Karnaval sadece eğlence için değil, kültür anlamında da önemli bir etkinlik. Bu bakımdan ada dışından da birçok ziyaretçi geliyor. Türkler de bu geleneklerimizi öğrendiklerinden bu yana geliyorlar, bu da bizi memnun ediyor. Karnavalımızı büyük bir sevgiyle kucakladılar. Bunun için çok teşekkür ediyoruz. Çünkü bugün buradalar ve bizimle birlikte eğleniyorlar. Gördüğünüz gibi müthiş bir eğlence ve sevinç var. Pozitif mesajlar veriliyor. Çünkü hayatımızda da böyle olmalıyız, gülümsemeliyiz. Kahkahamız, hayata olumlu bakış açımız.” diye konuştu.

İLERLEYEN YILLARDA DA ANATOLİA ORGANİZASYON’U ARAMIZDA GÖRMEK İSTİYORUZ

MEOTH Başkanı Avgerinou, “Geçtiğimiz yıla dek karnavalımızı yerel katılımcılarla düzenliyorduk. Geçen sene ilk kez bir Türk etkinlik firması İzmirli Anatolia Organizasyon, kortejimizde yer almıştı. Bu yılki etkinlikte yine karnavalımızda bize eşlik ettiler ve halkımız tarafından yine büyük ilgi gördüler. Etkinliğimize ayrı bir renk katan ekibe teşekkürlerimizi iletiyor, ilerleyen yıllarda da hep beraber doyasıya eğlenmek ve iki ülke arasındaki dostluk köprüsünü daha da güçlendirmek için kendilerini aramızda görmeyi arzu ediyoruz.” dedi.

KORTEJDE 7 FARKLI TEMA 

MEOTH Başkanı Avgerinou, Mostra Karnavalı’nda gerçekleştirdikleri etkinlikle ilgili de şu bilgileri verdi:

“Selanik metrosu, ilk olarak bir yüzyıldan daha uzun bir süre önce planlanmıştı. Ancak yıllarca bürokratik gecikmeler, finansman sorunları ve yerine getirilmeyen vaatler yüzünden en son olarak da çalışmalar sırasında bulunan arkeolojik kalıntılar nedeniyle tamamlanması neredeyse 20 yıl sürdü. Nihayet geçtiğimiz yıl sonu bir kısmı açıldı. Uzun yıllar bir türlü tamamlanamayan metro çalışmaları halk arasında bir espri malzemesi olarak kullanıldı. Biz de bu yılki karnavalda ana tema olarak Selanik Metrosu’nun yıllarca tamamlanamamasını hicvettik. Kortejde yine birbirinden ilginç konuları işlediğimiz ve mesajlar verdiğimiz 7 maket hazırladık. Kortejimizde korsan gemimiz başı çekti. Yapay Zeka teknolojisi hızla gelişiyor ve modern yaşamın birçok alanında dönüşümlere yol açıyor, buna ithafen ‘Yapay Zeka Kraliçesi’ maketine yer verdik. Ayrıca Lilo&sStich çizgi karakteriyle sevgi, kardeşlik, barış, ırksal eşitlik, tüm insanların birliği gibi konularda mesajlar sunduk. İnfluencer'ları ve onları takip eden insanları koyun kılığına girmiş olarak hicvettik. Ve arkadan kontrast olarak uno kostümü giymiş bir mürettebat yer aldı. Sosyal paylaşım platformlarında önümüze ne konursa koyun gibi onu izliyoruz. Bunu hicvettik. Savaşlara atıfta bulunarak barışı simgeleyen güvercin figürlü savaş karşıtı bir tank, Sexy Helikopter ve son olarak da Engellilerden oluşan Disco ile kortej yürüyüşümüzü gerçekleştirdik. Karnaval yine oldukça eğlenceli geçti. Tüm misafirlerimizi karnaval coşkumuzu tekrar yaşamak ve eğlencelerimize katılmak üzere seneye yine adamıza bekliyoruz.”

FREZOULİS: ATALARIMIZIN GELENEĞİNİ DEVAM ETTİRİYORUZ

Thymiana Kültür ve Sanat Derneği eski Başkanı ve aynı zamanda karnavalın talimi dans gösterisinin baş aktörü Kiriakos Frezoulis ise yaptığı özel açıklamada tarihi Ortaçağ’a kadar uzanan Mostra Karnavalı’nın tarihçesi hakkında bilgi vererek şunları söyledi:

“Tarihi gelenek, Orta Çağ'da 15. ve 16. yüzyıllarda, korsanların Ege adalarını ve sakız, portakal, mandalina bakımından zengin olan Sakız Adası'nı yağmalamasıyla meydana gelen bir olaydan geliyor. Korsanların geldiğini öğrenen ve sık sık maruz kaldıkları korsan saldırılarından bıkan halk, eğlencenin verdiği coşkuyla korsanlarla savaşacak cesareti toplar ve onlarla mücadele eder. Köylüler bu kez korsanları yener ve savaşın galibi olmanın verdiği heyecanla da korsanları orada “Mostra”laştırırlar; yani asarlar. Korsanlar o zamandan beri bir daha köyümüze ve adamıza gelmediler. Atalarımız bu olayı her yıl kutlarlardı. Biz gençler de olanların unutulmaması için, birlik ve beraberliği temsil eden bu anlamlı günü ve geleneği çeşitli etkinliklerle kutlamaya devam ettiriyoruz. Bu büyük zaferi kutlamak için her sene festival ayının son Pazar günü korsanlar gibi giyiniyor ‘talimi’ adı verilen kılıç oyunlarıyla köyümüzün sokaklarında eşsiz bir müzik eşliğinde dans ederek savaşı yeniden canlandırıyoruz. Dansçılar iki gruba ayrılır Thymianoussoslular ve korsanlar. Çiftler halinde dans edilir, "Bre-Bre-Bebek-Bebek" diye bağırarak büyük kılıçlar sallanır. Sonunda hep birlikte, birbirlerinin omuzlarından tutarak "Deto" dansı yapılır. ‘Mostra’ demek, ‘takdim etmek’ demektir. 1962 yılında hayatımızı hicveden modern temalarla Karnaval eklendi. Günümüzdeki kutlamalar ise köyün kültür derneği “MEOTH” tarafından 1976’dan itibaren aralıksız yaşatıyor.” 

GELENEKSEL DÜĞÜN, KARKALUSES DANSI, KADI AĞA ADETİ

Yunan mitolojisinde bağcılık, şarap, haz, cümbüş ve coşkunluk tanrısı olan Dionysos’a atfen şaka, şarap ve eğlencenin ön planda olduğu, birbirinden ilginç adetlerin canlandırıldığı Apokries Festivali kapsamında Pazartesi günü de adanın farklı köylerinde farklı etkinlikler düzenlendi. Nehori köyünde geleneksel düğün, dans ve müzik gösterileri, Thymiana köyünde Mostra adeti, adanın güney köylerinden Pyrgi'de Karkaluses dansı, Mesta, Olimpi, Elata ve Lithi’de Kadı Ağa adeti yaşatıldı. Volisos Köyü'nde Diplos (Çifte Adeti) eğlenceleri, Agios Georgios Sikusis Köyü'nde temsili cenaze töreni adeti canlandırıldı. 

40 GÜN ET YEMEME ORUÇ SÜRECİ BAŞLIYOR 

Pazartesi günü adanın çeşitli köylerinde yapılan Apokries Festival eğlenceleri aslında Temiz Pazartesi (Kathara Deftera) diye anılan dini yortu öncesinde gerçekleştirilen bir kutlama. Kutlamalarının ardından ‘Sarakosti’ yani Büyük Perhiz’ (Lent) 40 gün et yememe oruç süreci başlıyor. Ortodoks Hristiyanlar’ın inancına göre Temiz Pazartesi’den itibaren İsa Mesih’in dirildiği gün olan Paskalya’ya dek 40 gün et ve et ürünleri ile beraber hayvansal gıdaların tüketimi hafta hafta azaltılıp, tamamen kesiliyor. İsa Mesih’in çölde, Musa ve İlyas Peygamberlerin ise kendi dönemlerinde tuttukları 40 günlük oruçtan esinlenilerek kanun hükmüne konulan Büyük Paskalya Orucu’nun başladığı Temiz Pazartesi, dini bir yortu olmakla beraber aynı zamanda Yunanistan'da resmi tatil günü.