11081,07%-0,38
42,44% 0,01
49,54% 0,34
5735,17% -0,17
9296,47% -0,33
Mustafa SARIİPEK
Birleşmiş Milletler tarafından 1992’den bu yana desteklenen 3 Aralık Dünya Engelliler Günü, engelli bireylerin toplumsal yaşamda eşit şekilde yer almasını sağlamak ve küresel farkındalığı artırmak amacıyla her yıl farklı etkinliklerle kutlanıyor. İlk olarak “Uluslararası Engelliler Günü” adıyla anılan bu özel gün, 2007’den itibaren her yıl yeni bir tema ile engelliliğe yönelik toplumsal bilinç oluşturmayı sürdürüyor. Uluslararası 2025 yılı Engelliler Yılı'nın teması “Tam Katılım ve Eşitlik.”
Dünya genelinde kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları ve bireylerin katılımıyla düzenlenen etkinlikler, engelli bireylerin başarılarına dikkat çekerek sosyal hayatta görünürlüklerini artırmak amacı taşıyor.
ÜLKE GENELİNDE GENİŞ PROGRAMLAR UYGULANIYOR
Bu kapsamda konferanslar, farkındalık yürüyüşleri, kültürel etkinlikler ve bilgilendirme programları geniş bir katılımla gerçekleştiriliyor.
Geçen yıl Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından “Kapsayıcı ve sürdürülebilir bir gelecek için engelli kişilerin liderliğini güçlendirmek” olarak belirlenen yılın teması 2025 yılı için "Tam Katılım ve Eşitlik."
Dünya nüfusunun yüzde 16’sını oluşturan engelli bireylerin, özellikle sağlık sektöründe liderlik rollerine yeterince erişemediğine dikkat çeken DSÖ, bu alandaki eşitsizlikleri ortadan kaldırmayı amaçlıyor. Eğitim ve istihdamdan dışlanma, ayrımcılık ve yapısal engellerin azaltılmasının, hem sağlık eşitliğinin hem de kapsayıcı toplum hedeflerinin temel unsuru olduğu vurgulanıyor.
ENABİRDER: “ÇÖZÜM İÇİN ENGELLİ BAKANLIĞI KURULMALI”
Muğla Marmaris’te bulunan Engelli ve Aileleri Birliği Derneği (ENABİRDER) üyeleri, Atatürk Anıtı’na çelenk sunarak saygı duruşunda bulundu ve İstiklal Marşı’nı okudu. Törenin ardından dernek üyeleri adına basın açıklamasını ENABİRDER Genel Başkanı Tulgay Hasar yaptı.
Hasar, konuşmasında engelli bireylerin karşılaştığı yapısal sorunları 13 başlıkta sıralayarak acil çözüm talep etti. Türkiye Ortopedik Engelliler Federasyonu ile üyelerinin kutlama değil mücadele günü için meydanda olduğunu belirten Hasar, hazırladıkları 90 maddelik çözüm raporunu TBMM Engelli Sorunları Araştırma Komisyonu’na sunduklarını ifade etti.
“Artık ‘yapacağız, edeceğiz’ sözlerini değil, Resmi Gazete’de yayımlanan kararları görmek istiyoruz” diyen Hasar, engelli bireylerin kırmızı çizgilerini oluşturan temel başlıkları şöyle özetledi:
ENABİRDER’İN ÖNE ÇIKARDIĞI TALEPLERDEN BAZILARI
Engelliler Bakanlığı Kurulmalı: Politika üretimi dağınık; engelliler karar süreçlerinde misafir değil, asli unsur olmak istiyor.
Hak Temelli Engellilik Ödeneği: Mevcut yardım sistemi engelliyi muhtaç konuma itiyor, ödenekler ihtiyaç ve engel durumuna göre adil bir düzene kavuşturulmalı.
Protez–Ortez ve Tıbbi Cihaz Temininde Fiyat Güncellemesi: SGK’nın SUT fiyatlarının piyasaya göre çok düşük kalması nedeniyle engellilerin kaliteli cihaza erişimi zorlaşıyor.
Engelli Çalışanların Emeklilik Mağduriyeti Son Bulmalı: Eski–yeni tarihli işe giriş ayrımı ortadan kaldırılmalı, fiili hizmet süresi artırılmalı.
Ehliyet İptallerine Son: Objektif test merkezleri kurulmalı, yıllardır araç kullanan engellilerin ehliyet mağduriyetleri giderilmeli.
ÖTV Muafiyet Sisteminin Yenilenmesi: Yenileme süresi üç yıla indirilmeli; araç limitleri gerçek piyasa koşullarını yansıtmalı.
Erişilebilirlik Yasalarında Yaptırım Eksikliği Giderilmeli: Bağımsız bir kurul tarafından yaptırımların etkin şekilde uygulanması sağlanmalı.
Afet Yönetiminde Engelliler İçin Ulusal Veri Sistemi Kurulmalı: Depremler başta olmak üzere acil durumlarda engelli bireyler unutulmamalı.
GELİR TUZAĞINA SON
Eğitim Hakkı Güvence Altına Alınmalı: Rehabilitasyon saatleri artırılmalı; özel eğitim modüllerindeki eksikler giderilmeli.
Evde Sağlık Hizmetleri Genişletilmeli: 7/24 erişilebilir, disiplinler arası sağlık ve bakım hizmeti sağlanmalı.
Bakıcıların SGK Güvencesi Sağlanmalı: Evde bakım sosyal yardım değil, profesyonel hizmet olarak tanımlanmalı.
Gelir Tuzağına Son: Çalışan engellinin gelirinin evde bakım destek hesaplarından muaf tutulması sağlanmalı.
Adalete Erişim Güçlendirilmeli: Türk İşaret Dili tercümanları Adalet Bakanlığı bünyesinde kadrolu olarak görev yapmalı.
