Muğla’nın Marmaris ilçesinin geçmişini yansıtan ve tarihine ışık tutan kültür yayınlarında 182 yıllık Marmaris arşivinin derlendiği “1841-1845 Marmaris Kazası Temettüat Defterleri” kaleme alındı.
Mustafa SARIİPEK/MUĞLA
Muğla’nın Marmaris ilçesinin geçmişini yansıtan ve tarihine ışık tutan Marmaris Ticaret Odası (MTO) kültür yayınlarına 182 yıllık Marmaris arşivinin derlendiği “1841-1845 Marmaris Kazası Temettüat Defterleri” de eklendi. Arşivci Yazar Selahattin Durmaz’ın hazırladığı kitap, Osmanlı arşivlerinden derlenen belgelerle Marmaris’in 182 yıl önceki ticari yapısını, ailelerini, üretilen ürünleri gün yüzüne çıkarıyor.
Arşivci Yazar Selahattin Durmaz’ın uzun uğraşları sonucu hazırlanan “1841-1845 Marmaris Kazası Temettüat (Tanzimat’ın uygulandığı bölgelerde mal- mülk, hayvan, arazi ve yaşayan vatandaşların malvarlıklarının hane bazında kaydedildiği resmi defterler) Defterleri” isimli esere MTO tarafından hazırlanan online kitap portalı kultur.mto.org.tr adresinden ücretsiz olarak ulaşılabilecek.
OSMANLI’DA KADINLAR İLK KEZ MARMARİS’TE VERGİ MÜKELLEFİ OLDU
Tarihe ışık tutan yayın ile ilgili MTO Başkanı S. Mutlu Ayhan, “Marmaris tarihini araştırmak, geçmişi kayıt altına alarak gelecek nesillere aktarmak odamızın başlıca görevlerinden olmuştur. Bu eserde Marmaris’in ticari geçmişini gün yüzüne çıkarıyoruz. Osmanlı’da 1839 yılında hayata geçirilen Tanzimat Hareketi ile birlikte yeni bir vergi yapılandırılmasına geçilmiş, bu kapsamda tüm ülkede olduğu gibi Marmaris halkı da sayıma tabi tutulmuştur. Bu eser bize bugün hala yöremizin en önemli sektörlerinden olan arıcılığın o günlerde de yoğun bir şekilde yapıldığını ortaya koymuştur. Yapılan istatistikler o dönemde nüfusa oranla kişi başına 2 arılı kovan düştüğünü göstermektedir” dedi.
KIYMETLİ “EŞKAFİ” KOYUN CİNSİNE EV SAHİPLİĞİ YAPTIĞIMIZ VE KADIN MÜKELLEFLERİN DE KAYIT ALTINA ALINDIĞI ORTAYA ÇIKTI
Temettuat defterlerinden çıkan bir başka önemli hususun ise kökeninin Ege Adaları’na ait olduğu tahmin edilen “eşkafi” koyun cinsine yalnızca Marmaris’in Bozburun köyünde rastladığını da sözlerine ekleyen Başkan Ayhan, “bugün muhtemelen nesli tükenmiş olan ‘eşkafi’ koyun cinsine ev sahipliği yaptığımızı da açığa çıkartmış bulunuyoruz. Ayrıca temettuat defterlerinde açığa çıkan bir diğer önemli husus ise Marmarisli kadın mükelleflerin de kayıt altına alınmasıdır. Kadın mükelleflere ait ticari emtiaların 1841-1845 yıllarında kayıt altına alınarak arşivlendiğini ve Osmanlı’da ilk kez Marmarisli kadınların devlet kayıtlarında yer almış olduğunu da öğreniyoruz. Bu nedenle bu önemli yayının hem ilçemize hem de bilim camiasına hayırlı olmasını diliyorum” diye konuştu.
MARMARİS İÇİN ÇOK KIYMETLİ BİR ARŞİV
Kitabın yazarı Selahattin Durmaz, Temettuat defterlerinin Osmanlı taşrasına ilişkin tahlili araştırmalar için kıymetli istatistiki bilgiler içerdiğini belirterek şunları söyledi: “Bu defterler Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi’nde ‘Mâliyeden Müdevver Defterler’ ve ‘Kamil Kepeci’ tasniflerinde yer almaktadır. Bu defterlerin çoğunluğu 1988 yılında tasnif edilerek 9 katalog içinde, o zamanki eyalet sistemine göre, 17 bin 447 defter olarak araştırmalara sunulmuştur. O dönemde Rodos’a (Cezayir-i Bahr-i Sefid - Ege Adaları) tabi olan Marmaris ve köylerinin bundan yaklaşık 182 yıl önceki sosyo-ekonomik ve kültürel durumunu bildiren Marmaris Temettuat Defterleri de kayıt altına alınmış ve günümüze kadar ulaşabilmiştir. Söz konusu defterlerdeki veriler sayesinde XIX. Yüzyılın ortalarında, Marmaris ve köylerinde yaşamış bölgemiz insanlarının hane hane mal varlıkları, toprak ve hayvan ürünleri, devlete verdikleri vergiler, meslekleri, başka cinsten kazançları ve bir yıl sonraki tahmini gelirleri dikkatlice ve ciddiyetle yazılmıştır. Bu defterler birinci elden, çok kıymetli özgün arşiv kayıtlarıdır.”
Yorum Yazın