Marmaris’te Koruma Değil, Tahribat Planı

Mustafa SARIİPEK

Marmaris’in Çamlı Mahallesi’nde “Koruma Amaçlı” olarak hazırlanan İncekum İmar Planı, bölgedeki sivil toplum örgütleri ve yurttaşların itirazına neden oldu. Gökova Ekoloji Meclisi, planın doğa ve kültürel miras açısından geri dönülmez zararlar yaratacağı uyarısında bulundu.

MUĞLA’nın Marmaris ilçesi Çamlı Mahallesi sınırlarında yer alan İncekum bölgesine ilişkin “Koruma Amaçlı İmar Planı”, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 12 Eylül’de askıya çıkarıldı. Ancak plan, isminin aksine bölgedeki koruma statülerini yok saydığı gerekçesiyle tepkilere yol açtı.

Sivil toplum örgütleri ve Gökova Ekoloji Meclisi, 12 Ekim’e kadar sürecek itiraz süresi öncesinde yurttaşlara çağrıda bulundu. Hazırlanan dilekçe metniyle vatandaşlar da CİMER üzerinden Bakanlığa itirazda bulunabiliyor.

EKOLOJİK VE KÜLTÜREL DEĞERLER TEHDİT ALTINDA

Gökova Ekoloji Meclisi’nin hazırladığı bilgi notunda, planın hem Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi hem de Önemli Doğa Alanı içinde yer alan İncekum’un ekolojik ve kültürel değerlerini tehdit ettiği vurgulandı. Açıklamada, “Plan, üst ölçekli koruma planlarına ve yargı kararlarına aykırı olarak hazırlanmıştır. Bölge turizm ve konaklama baskısına açılmak isteniyor, bu da orman ekosistemi ve arkeolojik miras için ciddi riskler barındırıyor” denildi.

Sivil toplum temsilcileri, planın kamu yararına uygun olmadığını belirterek, “İncekum’un doğası korunmalı, betonlaşmaya değil bilime ve ekolojiye kulak verilmelidir” çağrısında bulundu.

AÇIKLAMA

Yapılan açıklamada, “evre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 12 Eylül 2025 tarihinde askıya çıkarılan Marmaris Çamlı Mahallesi İncekum 1/5000 ve 1/1000 ölçekli İmar Planına itiraz süresi 12 Ekim 2025 tarihinde doluyor. Bölgedeki sivil toplum örgütleri hazırlanan plan ile koruma alanı olan bölgenin doğal ve kültürel varlıkları yok etme pahasına imara açılmasına karşı itirazlarını yükseltiyorlar. Örgütler, Bakanlığa itiraz dilekçeleri verirken yurttaşların da Cimer üzerinden bireysel olarak itirazlarını bildirebilmeleri için bir metin hazırladılar. Yurttaşlar aşağıdaki metni kopyalayarak Cimer'den Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na gönderebilirler. Dilekçe seçeneği olarak Görüş Öneri seçeneğinin işaretlenmesi gerekiyor” ifadeleri yer aldı.

DİLEKÇE ÖRNEĞİ

Konu: 12/09/2025 tarihinde askıya çıkarılan Muğla, Marmaris, Çamlı İncekum 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planına süresi içinde itiraz

Gökova ÖÇKB 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni (ÇDP) Planı 2021 yılında iptal edilmiştir. Hiyerarşik planlama ilkesi gereği imar planları üst ölçekli planlara uymak zorundadır. ÇDP yargı kararı ile  iptal edildiği için hukuken üst ölçekli koruma planı bulunmamaktadır ve askıya çıkarılan plan, plan hiyerarşisine aykırıdır.

Aydın-Denizli-Muğla 1/100000 ölçekli Çevre Düzeni Planına göre planlama alanı; “orman alanı”, “Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi”, Önemli Doğa Alanı”, “Nitelikli Doğal Sit Alanı” ve “3. Derece Arkeolojik Sit Alanı” lejantında kalmaktadır. Bölgenin 1/100000 planlarının hedefine göre, Uluslararası sözleşmelerle korunan alan olmasına rağmen, askıya çıkartılan imar planlarında bölge “konaklama ve günübirlik kullanım alanı” olarak planlanarak turizm ve rekreasyon faaliyetlerine açılmaktadır. Üst ölçekli planlarda öngörülen koruma statülerinin göz ardı edilmesi, doğrudan Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin, “Doğal, tarihi ve kültürel değerlerin koruma ve kullanma dengesinin sağlanması esastır” ilkesine, yasalara aykırıdır.

Planlama alanı, Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi içerisinde yer almakta ve zengin flora ve faunası ile ekolojik öneme sahiptir. Alan, sahip olduğu bu özellikler nedeni ile   aynı zamanda Dünya Doğa Koruma Kurumu (IUCN) kriterlerine göre Önemli Doğa Alanı (ÖDA) olarak belirlenmiştir. Bölgenin ÖÇKB, ÖDA ve Nitelikli Doğa Koruma Alanı olma özellikleri dikkate alınmadan “konaklama ve günübirlik kullanım alanı” önerisi yapılmıştır. Söz konusu alan aynı zamanda yangına hassas orman ekosistemi içinde yer almaktadır ve önerilen plan doğrultusunda oluşacak turizm baskısıyla yangına daha da hassas hale gelecektir. Hazırlanan plan, şehircilik ilkeleri (ekolojik değerlerin korunması, kamu yararının öncelenmesi, afet risklerinin azaltılması) ile bağdaşmamaktadır. 

Planlanan alanda, 3. Derece Arkeolojik Sit, 100 metre batısında ise 1. Derece Arkeolojik Sit alanı bulunmaktadır. Yoğun insan baskısı ve yapılaşmaya neden olacak olan bu plan, insanlığın ortak mirası olarak korunması gereken kültür varlıklarını tehdit etmektedir. Yapılan planlama bu nedenle de planlama esaslarına ve kamu yararına uygun değildir.

Askıya çıkarılan İncekum Koruma Amaçlı İmar Planı, kesişen koruma statülerinin bulunduğu bölgedeki hassasiyetleri dikkate almadan ve plan hiyerarşisine aykırı olarak hazırlanmıştır. Fauna ve florada geri dönülmesi zor tahribatlara yol açacağı, bölgenin korunması gereken doğal ve kültürel bütünlüğüne zarar vereceği, orman yangınları riskini artıracağı için Plana itiraz ediyor, iptalini talep ediyorum.