Kocaman kocaman ünvanları olan bilim insanları, akademisyenler, haber spikerleri, halkımızın “Rus Aşısı” olarak bildiği Sputnik V ile ilgili konuşurken bu aşıya “Sputnik Beş” ismini layık görüyor.
İsmin sonundaki “V” bu aklı evvel arkadaşlar için olsa olsa Romen rakamı ile “Beş” olabilir diye algılanmış.
Bu sabah bir tanesi büyük bir ukalalık ile bu harfin “Beş” olarak okunması hatasını eleştiriyor.
Diyor ki: ” Bu V o V değil. Bu V zafer anlamına geliyor.”
Yani diyor ki: Aşı isminin sonuna konulan bu harf İngilizcede “Victory = Zafer ” kelimesinin ilk harfinden alıntıdır.
Sputnik beş demek cahilliktir. Doğrusu “Sputnik Victory” dir!..Diyor.
Al birini vur ötekine.
Entelektüel birikim ve bilgileri paçalarından akıyor.
Victory iddiasındaki arkadaş anlaşılan Rus üst kültürünü pek tanımıyor.
Rus devlet politikası bu tür milli ürünlere asla “İngilizce kökenli “ bir isim, kısaltma veya kod koymaz.
Lafı fazla uzatmayalım.
İşin doğrusu şudur.
Sputnik, Rus dilinde “uydu, peyk.” Demektir.
Ve dünyanın ilk yapay uydusunun ismidir.
Yani insanlığın bir ilkini başarmış Ruslar için önemli ve tarihi bir anlamı vardır.
Dünyada bulunan ilk Covid-19 aşısına da insanlık için büyük bir adım olan uzaya yerleştirilen ilk uydunun isminin verilmesi bu yönden çok anlamlıdır.
İki ilk’in adaşlığı. Ve narin bir “hatırlatma.”
Gelelim “V” ye.
Bu aşı, yani Sputnik V sınıflandırma olarak “Vektör bazlı virüs aşısıdır.”
Bu günlerde bu sınıf aşılara yine yanlış bir tanımlama ile “Vektör Aşısı” da deniliyor.
İşte o “V” harfi Rusçada “taşıyıcı” anlamındaki “Vektır” olarak telaffuz edilen kelimenin ilk harfinden ibarettir.
Kelimenin etimonu Latince kabul edilir.
Eğer aşının adı Rus abecesi olan Kiril ile yazılmış olsaydı.
“Спутник в” olarak ambalajlara basılacaktı.
Şimdi bu bilginin ne önemi var hocam? Diyeceksiniz.
İki önemi var.
Birincisi hızla yükselen “eğitimli cehalete” yeni bir örnek.
İkincisi Vektör bazlı bir aşı olan Sputnik V’ye dikkat çekmek.
Vektör bazlı aşılar için ayrıntılı bilgiyi geçen yıl paylaştığım makalelerde bulabilirsiniz.
Sağlıklı ve mutlu günler.
Dr.Bilgehan Bilge
Oysa öyle değil.